Stedentrips

Hanzesteden verbonden door het water

  • Leestijd 3 minuten
  • 23696 x bekeken

Toen Amsterdam en Rotterdam tijdens de middeleeuwen nog kleine dorpjes waren, hadden onze Hanzesteden in het oosten van Nederland zich al ontwikkeld tot machtige handelscentra. Vierhonderd jaar lang werkten zo'n 200 Hanzesteden samen binnen een Europese Unie 'Avant la lettre'. De handel ging grotendeels over zee met de eerste vrachtschepen van de middeleeuwen, de Kogges. Een geweldig stukje historie dat onze steden veel welvaart heeft gebracht.

Wat is een Hanzestad?

omschrijving
omschrijving

Ver voordat je bestond, ergens tussen 1100 en 1200, krabbelden vertegenwoordigers van verschillende steden hun handtekening onder een verbond: het Hanzeverbond. Dit verbond was een samenwerkingsverband voor de Hanzesteden en de handelaren in deze steden. Aan dit samenwerkingsverband kon je vroeger vrijwillig deelnemen als stad. Er was geen centrale instantie die regels of richtlijnen oplegde. Zo nu en dan werden er bijeenkomsten gehouden in het Duitse Lübeck, waar afgevaardigden van verschillende steden aan deelnamen.

Over welke Hanzesteden hebben we het hier?

De Hanzesteden aan de IJssel en de Randmeren zijn: Deventer, Doesburg, Elburg, Harderwijk, Hasselt, Hattem, Kampen, Zutphen en Zwolle.

Nederlandse Hanzesteden

Alleen al in Nederland zijn er meer dan 20 Hanzesteden, maar ook in landen als Duitsland, België, Polen en Noorwegen was het Hanzeverbond een bekend fenomeen. Het overgrote deel van de Hanzesteden is gesitueerd in het oosten van Nederland, voornamelijk langs het water.

Door samen te werken konden deze steden goedkoper werken en in elkaars gezelschap veiliger reizen tegen piraten. Bovendien stonden ze samen sterker tegenover de landsheren. Vanaf 1356 was de Hanze niet alleen meer een verbond van de handelaren in de steden, maar van de steden als geheel. De handelsstroom bestond uit artikelen als zout, vis, granen, hout, bier, wijn, laken, bijenwas en pelzen.

Hanzenetwerk

Het Hanzenetwerk wist door het bundelen van haar belangen gunstige privileges te verwerven. Bovendien wist de individuele koopman zich te beschermen tegen de grillen van feodale leenheren.

Uitwisseling van kennis en informatie was bovendien een belangrijke bijkomstigheid. In haar glorietijd kende het Hanzeverbond maar liefst 150 leden, vooral in Duitsland en Nederland maar ook in Scandinavië, Polen, Vlaanderen, tot in Spanje en Portugal toe.

Wat werd er verhandeld?

De handelsstroom bestond uit artikelen als zout, vis, granen, hout, bier, wijn, laken, bijenwas en pelzen. De zee en de rivieren vormden een belangrijke schakel in het vervoer van deze goederen mede dankzij de ontwikkeling van de kogge, tot de 15de eeuw het belangrijkste handelsschip. In de Hanzesteden heerste in deze eeuwen volop bedrijvigheid en de economie bloeide als nooit tevoren.

Een gouden eeuw

De welvaart uitte zich in imposante nieuwe bouwwerken, sierlijke koopmanshuizen en indrukwekkende handelskantoren.

De van oorsprong kleine nederzettingen groeiden uit tot machtige steden met imponerende stadsmuren en dito poorten. De welvaart deed tevens zijn invloeden gelden op andere gebieden. Schilders, bouwmeester, dichters en filosofen vestigden zich in de stad en zorgden voor een bloeiperiode op artistiek gebied. Er was sprake van een Gouden Eeuw ‘avant la lettre’. Elementen die met elkaar hun sporen hebben achtergelaten in onze prachtige Hanzesteden verbonden door het water!