Hanzegotiek

Gotische bouwstijl in de Hanzesteden

Het kan je niet ontgaan tijdens een bezoekje aan de Hanzesteden: de prachtige, historische gebouwen. Je ziet het als je rondloopt door onder andere de hedendaagse studentenstad Groningen, de knusse straatjes van Deventer, het bruisende Zwolle en het toeristische Ommen.

Als je alle historische gebouwen en monumenten in Nederland wilt bewonderen, ben je wel even onderweg. Je vindt er namelijk een heleboel in ons kikkerlandje. Het leuke is: een groot deel valt te bewonderen in de Hanzesteden. De Hanze speelde namelijk een belangrijke rol in de verspreiding van de gotische architectuur in Europa tijdens de middeleeuwen.

Kennis, informatie en cultuur uitwisseling op zee

De gotische bouwstijl bereikte Nederland door de uitwisseling van kennis, informatie en cultuur op zee. De Hanze speelde een belangrijke rol in de verspreiding van architectuur. Kooplieden die voor de Hanze voeren, namen namelijk naast handelswaar ook kennis, informatie en wat cultuur mee. De gotische bouwstijl borrelde in de 13e eeuw op in Nederland en Noord-Duitsland. Vervolgens bereikte deze bouwstijl ook Frankrijk. Begin 16e eeuw werd de gotische bouwstijl in heel Europa toegepast.

Gotische architectuur: de kenmerken

Omdat de gotische bouwstijl zich in Nederland nestelde tijdens de Hanzetijd, noemden we de gotische bouwstijl in Nederland ook wel de Hanzegotiek. Tegenwoordig noemen we deze gotische bouwstijl ook wel de ‘baksteengotiek’. Deze naam komt niet uit de lucht vallen: bij de gotische bouwstijl hebben twee stenen de overhand: baksteen en natuursteen. De baksteengotiek werd vooral in Nederlandse steden in het oosten verspreid. Nog steeds bewonder je deze bouwstijl in de noordelijke kuststrook. Natuursteen werd vooral in de Westfaalse en Saksische steden gebruikt.

De gotische bouwstijl heeft duidelijk lichtere vormen dan de voorafgaande Romaanse stijl. Toch zie je een aantal specifieke kenmerken terugkomen in de gotische bouwstijl:

• Spitsbogen
• Luchtbogen
• Steunberen
• Trapgevels
• Hoge vensters
• Omhoog gerichte versieringen

Hanzegotiek in de hanzesteden

De gotische bouwstijl bepaalde niet alleen het uiterlijk van de kerken. Ook gebouwen zoals raad- en gildehuizen, markthallen en stadsversterkingen werden beïnvloed door de gotische bouwstijl. Nog steeds kom je in alle Hanzesteden deze gotische architectuur tegen. Maak een wandeling door de Hanzesteden en je zult meteen de historisch gebouwen herkennen.

Denk aan de Waag in Doesburg, de Sassenpoort in Zwolle of de pakhuizen in Kampen en Zutphen. Tip: kijk vooral omhoog als je naar één van de Hanzesteden gaat. Dan ontdek je de prachtige en typerende gevels, torentjes en spitsbogen.