Hanzesteden Fietsroute

Antje neemt je mee langs de Hanzesteden Fietsroute - etappe 2 | Wesel via Kalkar/Grieth- Emmerich

  • Leestijd 9 minuten
  • 9420 x bekeken

Lees hier over

  • check

    Middeleeuwse juweeltjes

  • check

    Golden Gate brug aan de Nederrijn, het lijkt wel Californië!

  • check

    Coöperatie "Hanselädchen"

  • check

    Historische klederdracht

Meteen naar de route

Tijdens etappe 2 fiets je door weelderige natuur met de rijn in het zicht. Je verplaatst je van Kalkar naar Emmerik. De prachtige natuur veranderd onderweg enorm. Van historische handelssteden tot de Golden Gate bridge van Duitsland... ik laat je zien wat ik onderweg tegenkwam. Fiets je mee?

Middeleeuws juweel Kalkar
De volgende etappe van de Hanzesteden fietsroute leidt naar Kalkar. In tegenstelling tot Neuss of Wesel is de stad grotendeels gespaard gebleven van verwoesting. Het stadsbeeld is overeenkomstig uniform: bakstenen gevels, huizen met puntgevels en geplaveide steegjes - middeleeuws Kalkar is op het eerste gezicht indrukwekkend. Op het tweede gezicht valt het op dat alles hier structuur heeft. Niets lijkt willekeurig, alles is perfect geregeld. Kalkar is gebouwd op een tekentafel en dat is te zien. De stad werd in 1230 gesticht en in de eeuwen daarna bloeide de handel in laken, bier en graan, zodat Kalkar al snel een van de rijkste steden aan de Nederrijn werd. Nog meer prachtige gebouwen waren het resultaat en bezoekers kunnen er vandaag nog steeds van genieten.

Het mooiste stadhuis
Zoals te verwachten in een geplande stad, leiden (bijna) alle wegen in Kalkar naar het centrale marktplein. Met zijn vele restaurants en cafés is dit mooie plein de ideale plek voor een rustpauze langs de Hanzesteden fietsroute. Zodra je aankomt, wordt je blik betoverd door het imposante, kasteelachtige stadhuis. Het gotische gebouw dateert uit 1446 en is een van de indrukwekkendste wereldlijke gebouwen van de Middeleeuwen. Met zijn vele kantelen en de hoge toren lijkt het een versterkte burcht, maar tegelijkertijd geven de rode en witte luiken het iets vrolijks en luchtigs. Het duurt even voordat iedereen zijn buik vol heeft van het bekijken en fotograferen van het bakstenen gebouw. Dat het stadsbeeld van Kalkar zo sterk door baksteen wordt gekenmerkt, heeft een heel eenvoudige reden: in het hele gebied waren geen steengroeven. Zelfs voor het plaveisel op het marktplein moest men in de Middeleeuwen zijn toevlucht nemen tot een nogal ongewone grondstof: duizenden Rijnkeien vormen hier de ondergrond. Mooi, maar ongemakkelijk als iemand op hoge hakken loopt.

"ik kijk mijn ogen uit! Wat een mooie stad!"

Hanzerondjes bij etappe 2
Elke Hanzestad die ik aandoe op deze etappe heeft ook haar eigen Hanzerondjes. Een fietsroute of lus die begint in een Hanzestad en daar ook weer eindigt. Klik op het linkje voor het Hanzerondje Emmerik en Kalkar.

Straat Kalkar
Straat Kalkar

De oudste lindeboom
Het volgende uitzicht is steeds op een boom die als een solitair midden op het marktplein staat. Het is een historische hoflinde. In de schaduw ervan werd recht gesproken in Kalkar in de 16e eeuw. In veel culturen werden lindebomen als heilig beschouwd en nuttig bij het zoeken naar de waarheid. Dat de bijna 500 jaar oude boom nu als natuur- en cultuurmonument op het marktplein prijkt, is te danken aan een boomchirurg. De linde was reeds verdord aan de top, maar de chirurgische ingreep heeft de boom gered en aldus voor de stad behouden.

Het juweel van Kalkar
Kalkar heeft ook een zeer indrukwekkend sacraal gebouw: de St. Nicolai kerk is een driebeukige parochiekerk met een 70 meter hoge toren. In de Middeleeuwen waren er wedstrijden om te zien welke stad zich de hoogste kerktoren kon veroorloven, en Kalkar had de middelen om aan de top mee te spelen. Dit is ook binnen in de kerk te zien: bewerkte eikenhouten altaren, meesterlijke beeldhouwwerken en belangrijke schilderijen - zelfs in de Middeleeuwen waren kunstenaars afhankelijk van mecenassen en vestigden zij zich bij voorkeur daar waar financiële steun voor hen was. Zo werd Kalkar een van de belangrijkste kunstlocaties aan de Nederrijn.

Windmolen van veraf zichtbaar
Tijdens een wandeling door de stad zijn er vele andere architectonische juweeltjes uit verschillende tijdperken te ontdekken. De windmolen van Kalkar verdient een speciale vermelding. Natuurlijk is het ook van baksteen. En de vleugels hebben de rode en witte stadskleuren die zo veel luiken in Kalkar sieren. Met een standhoogte van 27 meter - de wieken niet meegerekend - geldt de Kalkar-molen als de hoogste molen aan de Nederrijn. Maar dorstige en hongerige fietsers zullen waarschijnlijk nog meer geïnteresseerd zijn in het feit dat het gebouw ook een restaurant herbergt met een goede regionale keuken: het "Brauhaus Kalkarer Mühle". Van Kalkar is het dan nog maar ongeveer zes kilometer naar Grieth, misschien wel de meest verrassende plaats op de Hanzesteden fietsroute.

Grieth
Grieth

Insider tip Grieth
Grieth is een combinatie van landelijke idylle en grootse geschiedenis. Het is dus de moeite waard om hier een langere stop of zelfs een overnachting te plannen. Dat kan ook in een historische omgeving: in Haus Grieth. Het prachtige citroengele gebouw dateert uit de 14e eeuw en biedt een onbelemmerd uitzicht op de Rijn.

Sinds 1969 behoort de voorheen onafhankelijke Hanzestad tot Kalkar. Het stadje Grieth, waar nu slechts ongeveer 800 mensen wonen, kreeg stadsrechten in 1250, bijna op hetzelfde moment als Kalkar. De directe ligging aan de Rijn was hiervoor doorslaggevend, want de graven van Kleef hadden dringend behoefte aan een eigen haven en binnen de kortste keren was het stadje uitgegroeid tot een belangrijk handelscentrum. Tot in de jaren 1920 bepaalde de Rijn nog steeds het lot van de inwoners. Het volk van Grieth leefde van de visvangst. Het produceren van netten, manden en vaten. Goederen en mensen over de Rijn vervoeren. Maar de watervervuiling en de industrialisering van de scheepvaart hebben de traditionele ambachten vernietigd. Werkloosheid en emigratie waren de gevolgen.

De coöperatieve Hanselädchen
Rond 1970 waren er nog verschillende kruidenierswinkels in Grieth. Maar geleidelijk aan moesten ze allemaal sluiten en moesten de inwoners steeds verder rijden om hun boodschappen te doen. Toen ook de laatste bakker het opgaf, nam het volk zelf het initiatief. Ze richtten een coöperatie op en openden het "Hanselädchen". De winkel is tegelijkertijd kruidenierswinkel, café, postkantoor en ontmoetingsplaats. En bovenal is het een zichtbaar bewijs dat er in Grieth nog steeds een zeer levendige dorpsgemeenschap bestaat. Fietsers kunnen zich in het "Hanselädchen" versterken met een uitgebreid ontbijt, koffie en gebak, of andere versnaperingen. Rudi Hellweg, die de dorpsrondleidingen in Grieth organiseert, ziet het initiatief als een opleving van de Hanze-gedachte. Want ook in de Middeleeuwen moesten de mensen actief worden en hun fortuin in eigen hand nemen. Hoe goed dit werkt, blijkt ook uit de succesvolle deelname aan landelijke wedstrijden: Grieth heeft herhaaldelijk deelgenomen aan "Ons dorp heeft toekomst" en verschillende belangrijke prijzen gewonnen.

Kalkar
Kalkar

Eindspurt: Emmerich aan de Rijn
De laatste etappe aan de Duitse kant biedt een heel bijzondere ervaring: de rit over de "Golden Gate Bridge". Natuurlijk loopt het fietspad niet plotseling Californië binnen, maar de gelijkenis van de brug over de Nederrijn met die in San Francisco is zo groot dat de naamgeving onmiddellijk voor de hand ligt, en de Europese reis over het Hanze fietspad wordt zelfs even een wereldreis.

Golden Gate brug aan de Nederrijn
De imposante brug is 803 meter lang en wordt beschouwd als de langste hangbrug van Duitsland. Honderden containerschepen varen er elke dag onderdoor en Nederland begint meteen achter de felrode stalen liggers, die samen met het diepe blauw van de Rijn en het weelderige groen van de weilanden een fantastisch fotomotief vormen. Zodra men de Golden Gate is gepasseerd, leidt de Hanseradweg naar de Rijnpromenade in Emmerich, die niet minder indrukwekkend is: door zijn lengte, het grote gastronomische aanbod met culinaire hoogtepunten en het feit dat hij altijd in de zon ligt. Er staan zelfs strandstoelen op de promenade. Als u erin ligt, krijgt u beslist het gevoel dat u op vakantie bent in Italië en tegelijkertijd kunt u uitkijken over de Rijn en de vele schepen.

Belangrijke handelsstad
De grensstad Emmerich am Rhein was en is nog steeds een belangrijk handelscentrum. Wat ertoe leidde dat de stad voor 97 procent werd verwoest tijdens geallieerde bombardementen in oktober 1944. Een zoektocht naar historische sporen is niettemin de moeite waard, want er zijn wonderbaarlijk eigenzinnige plaatsen en verhalen te ontdekken. Zo staat aan het einde van de promenade, vlak langs de Rijn, een op de monumentenlijst geplaatste kerk uit de 11e eeuw: de Martinikerk. Zo ver, zo normaal, zou je kunnen zeggen. Maar als de mensen tijdens rondleidingen door de stad te horen krijgen dat het heilige gebouw herhaaldelijk zwaar beschadigd werd door overstromingen en grote ijsschotsen, die in die tijd op de Rijn nog regelmatig voorkwamen, beginnen ze te luisteren. En wanneer hun wordt verteld dat de kerk is "gedraaid" en dat de vloer is verhoogd, zijn zij verbaasd. Deze onorthodoxe bouwmaatregelen behoedden de kerk voor verdere schade door de Rijn. En alleen architectuurkenners merken de veranderde bouwopzet op.

Prachtige stad
Prachtige stad

Hanzegewaden
Hanzestochten in Emmerich am Rhein vinden altijd plaats in historische klederdracht. De toeristische dienst van de stad hecht ook veel belang aan het begrip "klederdracht": het gaat hier immers niet om zomaar kostuums, maar om zorgvuldig ontworpen kledingstukken die gebaseerd zijn op de historische originelen en de respectieve positie van de drager ten tijde van het Hanzeverbond weerspiegelen. De kledingstukken zijn overigens meestal van linnen gemaakt en zijn veel comfortabeler om te dragen dan men op het eerste gezicht zou denken.

Monument voor alle schilders
Elders worden monumenten opgericht voor keizers en koningen. In Emmerich aan de Rijn is de "Poortekerl" vereeuwigd. De bronzen kerel heeft het zich comfortabel gemaakt voor de Martinikerk. Met een kromme rug hurkt hij te midden van grote, grijze keien en staart verlangend naar de Rijn. Als je beter kijkt, zie je een glazen heupfles uit zijn broekzak steken. Na een dag hard werken in de haven had de "Poortekerl" wel een paar stevige borrels verdiend. Het standbeeld is bedoeld als herinnering aan de vele dagloners die sinds de Hanzetijd de schepen in Emmerich am Rhein hebben geladen en gelost. De "Poortekerl" is gemaakt door de beeldhouwer, graficus en illustrator Heide Friede Kinalzik, die zelf aan de Neder-Rijn woont.

Rijn panorama
De artiest koos niet alleen de locatie perfect, ze zorgde ook voor een kleine verrassing: De rechterknie van de "Poortekerl" kan als zitplaats worden gebruikt. In feite is hij al kaalgeschuurd door veelvuldig gebruik. Als je op de schoot van de dagloner zit, kun je je blik nog eens laten dwalen over de Rijn en de laatste etappe van de Hanzesteden fietsroute. Een moment om stil te staan bij de vele herinneringen en indrukken die de Hanzesteden fietsroute biedt.

En dit kwam ik onderweg tegen